T-14
Silahlar dünyasını değiştiren Rus tankı
Daha çok 'Armata' adıyla tanınan T-14, dünyanın savaş sonrası 3. nesil tek tankı olup, Rus uzmanlarının geliştirdiği, dışarıda benzerleri bulunmayan bir projedir. Yeni tankın tüm parçalarının Rus yapımı olması ve bu sayede yaptırımların etkisine maruz kalmaması da kayda değer bir özellik.
İlk Rus tankı

Armata'dan önce modern Rusya'nın kendisine ait tankı yoktu, zira orduda kullanılan tankların tümü Sovyetler Birliği döneminde üretilmişti. T-14'ü yaratan ve testlere gönderen uzman ekibin ortalama yaşının 30-40 arasında olması da dikkat çekici.

T-14, 2009'da Uralvagonzavod şirketinin bünyesinde yer alan 'Ural Ulaşım Araçları Tasarım Bürosunda' geliştirilmeye başlandı. Armata tankı ilk kez 2015 yılında Moskova'da düzenlenen Zafer Geçidi töreninde halka tanıtıldı.

Yeni Rus tankının tanıtımı, dünya çapında geniş yankı buldu. Törenin arifesinde birçok medya aracı, yeni ürün ile ilgili aktif tartışmalar düzenledi. Örneğin Jane's Defence Weekly, Armata'nın 'prensip olarak yeni bir dizayna sahip olduğunu ve Rusya'nın askeri araçlar ailesinde 60'lı-70'li yıllardan bu yana en önemli değişiklik olduğunu' kaydetti. The Telegraph ise, Rus uzmanlara dayanarak, Armata'nın ABD menşeili M1 Abrams'ı, İngiliz yapımı Challenger'i ve Alman ürünü Leopard tankını geride bırakacak kapasiteye sahip olduğunu savundu.

'Armata' platformu nedir?
T-14, 'Armata' platformunda geliştirilen araçlardan sadece biridir. Söz konusu platform evrensel olup, çeşitli silah sistemlerine göre kolaylıkla adapte edilebiliyor. Örneğin bu platform üzerinde topçu sistemi, uçaksavar füze sistemi veya 'karadan karaya' füze sistemi kurulabiliyor.

Uralvagonzavod (UVZ) Genel Müdürü Oleg Siyenko, RIA Novosti'ye verdiği röportajda "Armata platformunun üzerinde geleceğe dönük 28 silah türünden oluşan araç geliştirme konseptimiz bulunuyor. Bu silahların tümü bir platforma entegre edilmeli, hava savunma sistemleri için, ağır zırhlılar için. O zaman, şu veya bu parçanın hızlı bir şekilde değiştirilmesinin sağlanması için tüm araçlarda aynı onarım takımı, aynı araç ve gereçler kullanılacak" ifadelerini kullandı.

Armata platformunda ayrıca Terminatör-3 savaş aracı da üretilecek. Söz konusu aracın selefleri Terminatör-1 ve Terminatör-2, T-72 tankının benzerleri olup, sadece ihracat amaçlı üretiliyor.

Ele geçirilmez 'hayalet tank'
Aracın yapım detayları büyük bir sır olarak gizli tutulsa da, dış görünüşünden ve tasarımcıların sağladığı açık bilgilerden, bu araçta daha önce hiç görülmemiş tasarım çözümlerinin uygulandığı anlaşılabiliyor. Armata'yı farklı kılan en önemli özelliği, insansız kuledir. Tankın mürettebatı, özel zırhlı bir kapsülde bulunuyor. Oleg Siyenko, "Yeni teknoloji, insanların mühimattan ve yakıttan tecrit edilmesini sağladı, yani tankın isabet alması durumunda, zırhlı kapsül her taraftan çok iyi bir şekilde korunduğu için mürettebatın hayatta kalma olasılığı çok yüksek" diye konuştu.
  1. Kulenin zarar görmesi ve komşu bölmenin alev alması durumunda dahi tank mürettebatının hayatta kalabileceği zırhlı kapsül
  2. Mühimmat bölmesinin ve mermi doldurma otomatiğinin elemanlarının bulunduğu insansız kule
  3. Koruyucu zırhlı örtü ile kaplanmış, sökülmeyen yakıt depoları
  4. 1800 bg kapasiteli dizel motor

Tankın orijinal silüeti, özel bir kaplamanın kullanımı ile birlikte aracın termal gözetleme sistemleri ve radarlar tarafından görülme oranını önemli ölçüde düşürüyor. Armata'nın zırhı, var olan herhangi bir tanksavar silahının isabetine dayanabiliyor.

Bunların dışında Armata'da her süreci manüel olarak tekararlama sistemi mevcut. Örneğin atış kumanda sisteminde topu manüel olarak yönlendirme ve ateş etme imkanı mevcut. Siyenko, "Armata, mürettebattan gelebilecek öngörülmez eylemlere karşı dahi dayanıklı. Araç, bilgiişlem ve kumanda sistemi sayesinde muhtemel arızalar hakkında da kendiliğinden uyarıyor" dedi.

Tankın yapım biçiminin, yeni bir silahın veya daha gelişmiş bir parçanın üretilmesi durumunda bu silahları veya parçaları hızlı bir şekilde araca entegre edilebilmesini sağlaması dikkat çekici bir özellik. UVZ uzmanları, şimdilik dünyada başka hiçbir tankta böyle bir özelliğin olmadığını vurguluyor.

Yeni savaş için silah

T-14, 'Ağ merkezli savaş' konseptine mükemmel bir şekilde uyum sağlayan dünyanın ilk tankı oldu. Armata, öncelikle bireysel muharebeye değil, grup halindeki muharebe araçlarının arasında çalışmaya yönelik tasarlandı.

Ağ merkezli savaş (İng. Network-centric warfare), muharebeye katılan herkesin (komuta zinciri, askeri araçlar, insan gücü, keşif birlikleri) tek bir enformasyon ağında birleştiği savaş yürütme konseptidir. Söz konusu konsept, eylemlerin senkronizasyonunu, reel zamanlı olarak tüm katılanlardan hızlı bilgi almayı ve bu kişilere hızlı bilgi iletmeyi sağlar. Sonuç olarak silahlı kuvvetler ve araçlar hızlı bir şekilde yönetilir, operasyonların temposu ve düşman güçlerine hasar verme etkisi artar. Ağ merkezli savaşta İHA'ların, hassas silahların, iletkenlik kabiliyeti yüksek güvenli haberleşme kanallarının ve elektronik savaş araçlarının aktif bir şekilde kullanılması öngörülüyor. Ağ merkezli savaş konsepti ilk olarak geçtiğimiz yüzyda, 90'lı yılların sonunda ABD silahlı kuvvetleri tarafından hayata geçirilmeye başlandı.

Ağ merkezli savaşta ayrı araçların çalışmasına değil, özellikle savaş modüllerinin etkili çalışmasına vurgu yapılıyor. UVZ Genel Müdür Yardımcısı Vyaçeslav Halitov, "Bu yeni savaşta, tankların arasındaki düallolar çatışmanın sonucu için artık belirleyici olmadığı düşünülüyor. Tank birliklerinin çarpışması ikinci plana çekildi ve savaş alanını kombine muharebe gruplarına bıraktı. Bu muharebe gruplarının içinde tank, çok önemli bir unsur olsa da sonuçta muharebe düzenini oluşturan parçalardan sadece biri. Bağımsız, tek başlarına hareket edebilecek ve hem savaş araçları, hem de teknik destek araçları ailesini kapsayacak savaş modülleri üretilmeli. Ancak bu tek bir birlik olmalı. Armata'da, özellikle de T-14 tankında ve T-15 piyade aracında belirlenen özelliklerin yeterince etkili bir şekilde uygulanması için şüphesiz araçların şekilleri ve uygulama yöntemleri değiştirilmeli" diye konuştu.
Rakipler için kılavuz

Armata meydana çıkarıldıktan sonra dış askeri araç üreticileri, ona benzer tasarımlarla ciddi bir şekilde ilgilenmeye başladı. Medyada yer alan haberlere göre Alman devi Krauss-Maffei Wegmann ve Fransız şirket Nexter, askeri kara araçlarının üretimini gerçekleştirecek ortak bir girişim kurmaya hazırlanıyor. Şirketler daha geçtiğimiz yıl, en kısa zamanda ileride Fransız menşeili Leclerc'in ve Alman yapımı Leopard 2'nin yerine geçecek yeni bir tankı tasarlamaya başlayacaklarını bildirdi.

UVZ ise, Rus tasarımcıları geçmeye yönelik çabalar hakkındaki haberlere şüphe ile yaklaşıyor, çünkü dışarıdaki meslektaşlarının en az 10 yıl önlerinde olduklarını düşünüyor. Alman Stern dergisi, Rus askeri sanayi sektörünün en yeni tasarımlarının, Batılı ülkeleri, ordularını modernize etmede daha acele davranmaya zorlayacaklarını yazıyor. Dergideki haberde, T-14 Armata tankının, SSCB'nin dağılmasından sonra Rusya'nın ilk gerçek yeni ürünü olduğu belirtildi. Tüm bunların yanında Armata'da, Rus tank yapım sanayiinin en gelişmiş ürünleri kullanılıyor, tank çok hızlı hareket ediyor ve yüksek manevra kabiliyetine sahip.

Armata'nın geleceği

Armata, ileride modernize edilmeye ve mükemmelleştirilmeye devam edilecek, aracın yapısal özellikleri, bu işlemlerin kolaylıkla yapılmasını sağlıyor.

Armata projesi gelişmeye devam ediyor. Şu anda Armata'nın üzerindeki standart top 125mm'liktir, ancak 152mm'lik topu kurma imkanı da bulunuyor. Tasarımcılar, bu ayrıntıların işverenlere bağlı olduğunu ifade ediyor. UVZ Genel Müdürü Oleg Siyenko, RIA Novosti'ye verdiği röportajda, "Ne gerekiyorsa, teslim ederiz. Geleceği dönük bir takım ön çalışmalar yapmaya alıştık ve askeri yetkililerin de onayını alarak, kendi inisiyatifimizle tasarladığımız birçok şey var. 152mm'lik top, gücü arttırılmış bir toptur. Bu topa ait mühimmatın da yakın zamanda oluşacağını umuyoruz. Potansiyel olarak bu top, bir öncekinden yüzde 30 daha mükemmel. Örneğin namlunun iç kısmının alaşımı, onarım için değişim yapılmadan atış sayısının arttırılmasını sağlıyor" diye konuştu.

Bunların dışında Rusya'nın yeni tankı Armata, gelecekte insansız olarak ta kullanılabilecek. UVZ Genel Müdürü Oleg Siyenko, Armata'nın üzerindeki ekipmanların, hareketin uzaktan kumanda edilmesi dahil, daha önce mürettebatın manüel olarak yapmak zorunda kaldığı birçok işlemin otomatik olarak yapılmasını sağladığını söyledi. Siyenko, "Gelecekteki savaşlara insanların katılmayacağı ihtimalini dışlamıyoruz, bu nedenle Armata'yı robot araç haline getirme imkanı öngördük. İnsansız Armata'nın geleceğin aracı olacağından şüphemiz yok" dedi.

Devlet silahlanma programının kapsamında, 2020 yılına kadar 2300 adet T-14 Armata tankının üretimi ile ilgili sipariş bulunuyor. 2015'te 20 tanktan oluşan ilk test partisi üretildi, bundan 1 yıl sonra ise tankların seri üretimine başlandı. Eş zamanlı olarak askeri devir-teslim ve kusur giderme prosedürüne başlandı. UVZ Genel Müdürü Siyenko, Armata'nın seri üretimine bu yıl geçilebileceğini savundu.

T-14