DT Vityaz

DT-10P ve DT-30P marka Vityaz arazi araçlarının ilk prototiplerinin, SSCB'de 1950'li yıllarda kullanılmış olan paletli top çekicilerinin olduğu kabul edilir. Aynı dönemde kuzey bölgelerde kapsamlı arazi ıslah süreci başladı. Rusya'nın Sibirya, Uzakdoğu ve Arktik bölgelerinde zorlu engelleri aşma ve büyük ebatlı yükleri taşıma kabiliyetine sahip, manevra kapasitesi yüksek bir aracın olması elzemdi.

Vityaz ailesindeki arazi araçlarının baş tasarımcısı Konstantin Oskolkov, kitabında o süreci şöyle anlattı: "Islah sürecinin yoğunlaşması, o zamanki askeri ve stratejik hedeflerle de açıklanabilmekteydi". Oskolkov'a göre o dönemde, ABD, Kanada ve diğer ülkelerin birleşik askeri kuvvetleri, en uç kuzey bölgelerinde kullanılmak üzere özel olarak adapte edilmiş araçların kullanıldığı (Kutup Ayısı, Kutıp Yıldızı gibi) birkaç tatbikat ve manevra gerçekleştirmişti. Tatbikatlar sırasında araçların etkili olmadığı tespit edilmişti. Bunun ana nedenleriyse araçların yetersiz arazi performansı ve manevra kabiliyetli, dayanıklı ve ekonomik olmamalarıydı. Bu kusurlar aynı şekilde yerli Rus araçlarında da görülmekteydi.

Yeni makine somut olarak hangi şartlarda çalışmalıydı? 'Arazi' sözcüğü, genel olarak bataklık ve ormanlık ortamları, kar yığınlarını, kötü hava şartlarının etkisiyle aşınmış toprakları, (çukur, yamaç gibi) çeşitli engelleri ifade eder.

Su ve havadan farklı olarak toprakların fiziki niteliklerinin son derece değişken olması, durumu zorlaştırıyor. Aynı tip toprak, nem oranına bağlı olarak bulunduğu ortama göre farklı kıvamlara girebilir. Bu nedenle bilim insanlarının, toprakların 11 parametre üzerinden 'geçilebilirliğini' tam olarak değerlendirme çabaları başarılı sonuç getirmedi. Dolayısıyla arazi araçlarının sahip olduğu imkanların değerlendirilmesinde topraklar tiplere göre değil, bulundukları kıvama göre bölünmeye başlandı.

Her zorluk derecesindeki zeminlerle baş edebilen Vityaz ailesinin DT-10P, DT-20P, ve DT-30P marka çift bölümlü makineleri, arazi araçlarının prensipte yeni tipini oluşturdu.

Vityaz'ların seri üretimine 1982'de başlandı. Bugün de MK Vityaz (makine yapım şirketi) A.Ş., Vityaz ailesinin suda yüzebilen, 3 ile 30 ton arasında yük taşıma kapasiteli çift bölümlü paletli araçlarının Rusya'daki tek üreticisi konumunda. Fabrikanın ürettiği arazi araçları, Rusya'nın kuzeyinde, Sibirya, Arktik bölgelerinde ve Antarktika'da, hiç yol olmayan arazilerde, bataklıklarda, kar kütlelerinin üzerinde, aşırı düşük hava ısıların hakim olduğu ortamlarda başarıyla kullanılabiliyor. Söz konusu araçlar aynı zamanda Orta Asya ve Arap Yarımadası'nın aşırı yüksek hava ısılı kum çöllerinde, tropik bölgelerin aşırı nemli ortamlarında ve yüksek dağların az oksijenli hava ortamında da sorunsız hizmet veriyor. Vityaz araçları, çok işlevli yapıları sayesinde çeşitli silah donanımlarının, yük kaldırma, yükleme-boşaltma, kazı makinelerinin ve çeşitli kullanım amaçlı diğer teknolojik ekipmanların montajı için baz niteliğinde kullanılıyor.

Çift bölümlü paletli arazi araçları, yük taşıma, arazi performası ve manevra kabiliyeti bakımından tek bölümlü 'kardeşlerinden' fazlasıyla üstündür. Vityaz araçlarında, her türlü arazide hareket etmelerini sağlayan, bölümleri yatay ve dikey şekilde katlayan benzersiz bir sistem mevcut. Bölümlerin arasında yerleştirilmiş olan hidrolik silindirler birkaç modda çalışabiliyor; aracı döndürüyor, bir nevi pnömotik süspansiyon gibi çalışarak hareketi yumuşatıyor, ayrıca yüksekliği 1,5 metreye ulaşan engellerin aşılması için bölümleri bloke edebiliyor.

Yakın geçmişte Rusya'nın Arktik bölgedeki varlığını arttırmasıyla Vityaz arazi araçları, stratejik bakımdan önemli olan bu bölgede Rus çıkarlarını savuma işlevini de üstlenmiş oldu. 2016 yılının başında, Rusya silahlı kuvvetlerinin Murmansk bölgesindeki Arktik tugayının bulunduğu üste Vityaz'ın yeni modidikasyonu olan DT-10MP aracının test aşamasına geçildi. Askerlerin ifadelerine göre araç, kuzeyin zorlu şartlarında kullanılması bakımından ayrıcalıklı taktik ve teknik niteliklere sahip.

Vityaz araçları Rusya'nın Murmansk, Tomsk, Çita, Kamçatka, Karelya, Çukotka ve diğer bölgelerinde yaygın bir şekilde kullanılıyor. Uralvagonzavod Şirketi Genel Müdür Yardımcısı Vyaçeslav Halitov'a göre çift bölümlü taşıma araçları büyük bir ihracat potansiyeline de sahip. Şöyle ki Rus yapımı Vityaz araçları, kutup bölgelerine yakın ülkelerin değil, yine yüksek arazi performansı sergileyen araçlara ihtiyaç duyan ekvator ülkelerinin ilgisini çekiyor.