16 ve 17. yüzyılda Rus Çarlığı'nı Kırım Tatarları, Nogaylar ve Başkırtların saldırılarından korumak için günümüz Mordovya sınırlarında koruyucu hat anlamına gelen bir istihkam yapıları sistemi kuruldu. Bu koruyucu hatlar ormanlarda kesilen ağaçlar, bozkırlarda ise toprak tepecikler ve hendekler, bataklık ve alçak arazilerde ise set ve kazık duvarlarla yapılıyordu. Bu sınırlar üzerinde ayrıca kuleler, kaleler ve müstahkem kentler inşa ediliyordu.

Saransk, kuruluşundan itibaren sınır korumada çok önemli bir rol oynadı. Kurulan bu yeni şehirde daha önce civar kalelerde yer alan çok sayıda Kazak, okçu, topçu ve muhafız görevlendirildi.

Saransk muhafız garnizonlarının koruması altında ülke, sınırlarının güneyinde seyrek nüfuslu bölgeleri keşfedip kolonileşti.

Zamanla bu müstahkem mevki, savunma merkezi olarak önemini yitirdi. Ancak Saransk'ın 'gençliği' de fırtınalı geçti. İsyancıların hedefi olan kent, 1670 yılında köylü ayaklanmalarının lideri olan Stepan Razin'in birlikleri tarafından işgal edildi. Yüz yıl sonra da Yemelyan Pugaçov'un askerleri kentte yaklaşık bir hafta kaldı.

©Sputnik/Julia Chestnova/Çeşmeli Yokuş'taki Saransk kurucuları anıtı

1785 yılında Çariçe İkinci Katerina, Saransk için yeni bir inşa planını onayladı. Böylece çarpık yerleşim planının yerini mahalle ve meydanların yer aldığı üçgen biçiminde bir cadde ağı aldı. 18. yüzyılın sonu ve 19. yüzyılların başlarında Saransk, pazarlarıyla ünlü hale geldi. Civar bölgelerden kente satmak için atlar, ipek, yün kumaşlar, seramik ve cam kap kacaklar getirildi.

19. yüzyılın sonları itibarıyla Moskova-Kazan demiryolu Saransk'tan geçse de; bu durum kentin büyük bir sanayi kenti haline gelmesini sağlamaya yetmedi. Saransk ideal, sakin, küçük bir şehir olarak kaldı.

Haziran 2018'de ise bu ideal küçük şehir, büyük bir futbol şöleninin parçası olacak. Kentte Dünya Kupası'nın grup maçları gerçekleştirilecek.

Havari John Kilisesi, Mordovya'nın başkenti Saransk'ta 17. yüzyıldan günümüze kalan az sayıdaki mimari yapılardan biri. Bu kilise, kentin kuruluşundan 50 yıl sonra (1693), Moskova'ya özgü barok tarzında, dönemin okçular yerleşkesinin bulunduğu yerde 1693 yılında inşa edildi. 18. yüzyılın başındaysa kilise binasına bir çan kulesi ve bir yemekhane eklendi. Kilise uzun süre Saransk'ın faaliyetteki tek Ortodoks kilisesiydi, 1991-2006 yılları arasında, (Kutsal ve Dürüst Savaşçı Fyodor Uşakov Kilisesi inşa edildiğinde) Saransk ve Mordovya piskoposluğu katedrali de oldu.

©Sputnik/Julia Chestnova/Havari John Katedrali

1790-1972 yılları arasında Karadeniz Filosu'nun, 1798-1800 yılları arasında da Rus donanmasının Akdeniz'deki güçlerinin komutanı olan Amiral Fyodor Uşakov, kentin koruyucu azizi olarak görülüyor.

1798-1800 yılları arasındaki Akdeniz seferi sırasında Uşakov, Korfu'nun Fransız birliklerinden kurtarılmasında görev aldı. Korfu'nun alınması ile İyonya Adaları Fransız yönetiminden kurtarılmış oldu. Bu, Trabzon İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra ilk Rum öz yönetim örneği olan Yedi Ada Cumhuriyeti'nin kurulmasında katkıda bulundu. Fyodor Uşakov ölümüne kadar Mordovya'da yaşadı ve Saransk'ın yaklaşık 150 kilometre uzağındaki Sanaksar Manastırı'na gömüldü.

2001 yılında Rus Ortodoks Kilisesi Fyodor Uşakov'u dürüst bir savaşçı olarak aziz ilan etti. 6 Ağustos 2006'da Dürüst Savaşçı Aziz Fyodor Uşakov Katedrali açıldı. Katedralin ana kubbesinin çevresinde, 40 metre yükseklikte kent ve civarının tablo gibi panoramasının görülebileceği bir seyir alanı yer alıyor.

1. ©Sputnik/Julia Chestnova/Dürüst Savaşçı Aziz Fyodor Uşakov Katedrali
2. ©Sputnik/Vladimir Vyatkin/Saransk'taki Dürüst Savaşçı Aziz Fyodor Uşakov Katedrali'nin içeriden görünümü
3. ©Sputnik/Julia Chestnova/Amiral Fyodor Uşakov Anıtı ve Dürüst Savaşçı Aziz Fyodor Uşakov Katedrali'nin görünümü

Katedralin yakınlarındaki Zafer Meydanı'nda; Büyük Vatan Savaşı'nda ölen askerlerin anısına yapılan müze, anıt, sonsuz alev, Aziz Aleksandr Nevskiy Şapeli ile ele geçirdikleri bir Heinkel He 111 bombardıman uçağıyla bir Alman toplama kampından kaçan Sovyet esirlerin anısına yapılan 'Cehennemden Kaçış' isimli bir sütunun bulunduğu bir kompleks yer alıyor.

Saransk merkezinde Stepan Erziya Mordovya Güzel Sanatlar Müzesi bulunuyor. Müzede heykeltraşın bronz, mermer ve ahşaptan yaptığı heykellerden oluşan en büyük koleksiyonu yer alıyor.

1. ©Sputnik/Vladimir Vyatkin/Saransk'ın merkezindeki Zafer Meydanı'nın yukarıdan görünümü
2. ©Sputnik/Julia Chestnova/Asker ve İşçi Kahramanlığı Anıt Müzesi'nin görünümü
3. ©Sputnik/Igor Ageyenko/Zafer Meydanı'ndaki Aleksandr Nevskiy Şapeli
4. ©Sputnik/Julia Chestnova/Büyük Vatan Savaşı'nda ölen askerler anısına yapılan Mordovya Askerleri Anıtı

Mordovya'nın Erziya ve Mokşa halklarının gelenek ve görenekleri de Saransk'ın en ilginç cazibe merkezleri arasında.

Saransk yakınlarındaki birkaç köyün sakinleri hâlâ atalarının ananelerini devam ettirerek geleneksel kıyafetler giyiyor; her biri de giydikleri bu giysilerle ilgili bilgileri meraklılarıyla paylaşıyor. Köy sakinleri ayrıca çoğu paganizm kökenli birçok adeti yerine getiriyor.

2018 yazında Saransk büyük bir futbol şöleninin parçası olacak; Mordovya Arena, 2018 FIFA Dünya Kupası'nın dört grup maçını ağırlayacak.

Saransk merkezinin yakınlarında bulunan stadyum İnsar Nehri'nin yatağında bulunuyor. Mimarlar, stadyumu Mordovya'nın bayrağında bulunan sembol olan, güneşin çevresindeki kırmızı hareye benzeyecek şekilde tasarladı.

2018 Dünya Kupası'nda Mordovya Arena'daki tribünler 45 bin seyirciyi ağırlayabilecek. Stadyumun tasarımı, tüm seyircilerin sahada olup bitene tamamen hakim olmasına imkan veriyor.

Uçakla ulaşım: Saransk Havalimanı, kent merkezinden sekiz kilometre uzaklıkta yer alıyor. Moskova'dan Saransk'a şimdilerde doğrudan seferler düzenleniyor. Yolculuk süresi ise iki saatten az.

Trenle ulaşım: Saransk'ın en büyük tren istasyonu kent merkezinde bulunuyor. 'Mordovya' hızlı treni her gün Moskova'dan Saransk'a hareket ediyor. Yolculuk süresi 9,5 saat.

St. Petersburg'dan Saransk'a; Samara, Ufa ve Tolyatti aktarmalı transit trenlerle 30 saatlik bir yolculuk yaparak ulaşılabilir.

2018 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği yapan diğer şehirlerden Saransk'a transit trenlerle ulaşılabilir. Saransk'a trenle ulaşım süresi Nijniy Novgorod'dan altı saat ve Soçi'den 40 saat sürüyor.