Rusya'da yılbaşı sofralarının vazgeçilmezleri neler?
Yılbaşı, Rusya'da halkın çoğunluğunun en sevdiği ve genellikle ailelerin zengin bir sofranın etrafında toplanarak kutlamayı tercih ettiği bir bayram. Sputnik, yılbaşı geceleri Rusya'daki sofraları süsleyen geleneksel yemeklerden bir seçki hazırladı.
Olivye
Olivye salatası yılbaşı sofralarında baş köşede yer alıyor. Hatta Ruslar arasında 'Sofrada olivye varsa, yılbaşı gelmiş demektir' gibi bir anlayış da mevcut. Bazen olivye salatası yılbaşı sofraları için o kadar çok hazırlanıyor ki, haftanın geri kalanında da tüketilmeye devam ediyor.
Olivye salatası
Türkiye'de de bu salata Rus salatası olarak biliniyor. Ancak bu salata aslında Fransız kökenli bir salata. Olivye salatasını 19. yüzyılda Moskova'daki bir Fransız restoranının aşçısı olan Lucien Olivier bulmuş. Lucien Olivier'ın spesyali olan bu salatada yumurta ve patatesin yanı sıra kar tavuğu eti, dana dili, karides, siyah havyar, kapari, kornişon turşu, trüf mantarı ve fındık tavuğu eti bulunuyordu. Ancak yıllar geçtikçe salata her ev için yapılabilir bir hâl aldı.
'Moskova' restoranının 20. yüzyılın 20'li yıllarından beri uyguladığı günümüz olivye salatası tarifi de şöyle:
1. 6 adet patates
2. 2 baş soğan
3. 3 adet orta boy havuç
4. 2 adet salatalık turşusu
5. 1 adet elma
6. 200 gram haşlanmış tavuk eti
7. 1 bardak konserve bezelye
8. 3 adet haşlanmış yumurta
9. Yarım bardak mayonez
İsteğe göre tuz ve biber
Patates ve havucu haşlayıp kabuklarını soyun. Tüm malzemeleri küçük parçalar halinde doğrayın, karıştırın ve mayonezi ekleyin. Süsleme için maydanoz ve elma dilimi kullanın.
2. 2 baş soğan
3. 3 adet orta boy havuç
4. 2 adet salatalık turşusu
5. 1 adet elma
6. 200 gram haşlanmış tavuk eti
7. 1 bardak konserve bezelye
8. 3 adet haşlanmış yumurta
9. Yarım bardak mayonez
İsteğe göre tuz ve biber
Patates ve havucu haşlayıp kabuklarını soyun. Tüm malzemeleri küçük parçalar halinde doğrayın, karıştırın ve mayonezi ekleyin. Süsleme için maydanoz ve elma dilimi kullanın.
Pancar örtülü ringa balığı
'Sedelka pod şuboy' (pancar örtülü ringa balığı) yılbaşı sofralarının en ünlü salatalarından. Efsaneye göre, bu salata Moskova'da ünlü bir lokanta ve restoran zinciri sahibi olan tüccar Anastas Bogomilov tarafından yaratılmış. Devrim zamanlarında Bogomilov'un mekânlarına gelen müşteriler sıklıkla sarhoş oluyor, ülkenin geleceği hakkında tartışmaya başlıyor ve sonunda da tabi ki kavga ediyorlardı. Bu noktada devreye giren Bogomilov'un aklına hem doyurucu bir meze hem de halkın birliğinin bir sembolü olacak bir 'halk salatası' yaratma fikri geldi.
Pancar örtülü ringa balığı
Salatanın ana malzemesi de elbette proleterlerin en sevdiği lezzet olan tuzlanmış ringa balığı oldu. Anastas Bogomilov, balığa köylülerin soğanını, ülkenin başlıca tarım ürünlerinden patates ve haşlanmış havucu ekleyip üzerini de proleterlerin kankırmızı renkli bayrağını sembolize eden haşlanmış kırmızı pancarla kapladı. Sovyet yönetiminin düşmanlarını da unutmamak için salatadaki tüm malzemeler Fransız mayoneziyle cömertçe tatlandırıldı.
Et suyu peltesi
Et suyu peltesi (holodets) Rusya'nın kuzey bölgelerinde yaşayan yerli halkların binlerce yıl önce haşladıkları et ve kemiklerden geriye kalan suyun soğukta donmasını fark etmesiyle ortaya çıktı.
Et suyu peltesi
Et ve kemiklerde yer alan maddeler soğukta jöle ya da pelte denilebilecek kıvamda bir şeye dönüşüyor. Genel olarak Rus peltesi de inek kellesi, beyin ve paçalardan yapılıyor. Diğer bir deyişle, ineğin en çok jelatin içeren vücut parçaları kullanılıyor ve yabanturpu ezmesi veya hardalla servis ediliyor.
Balık suyu peltesi de aynı mantıkla hazırlanıyor, ancak isminden de anlaşılacağı gibi inek eti değil, balık kullanılıyor. Jelatin eklemeye gerek kalmaması için çuka balığı ya da uzun levrek gibi yağlı balıkların kullanılması tercih edilen bu yemek yabanturpu ezmesi ve zeytinle servis ediliyor.
Balık suyu peltesi
Turşu ve mantardan mezeler
Turşu, Türkiye'de sevildiği gibi Rusya'daki buzdolaplarında da her zaman
bulunan bir yiyecek.
bulunan bir yiyecek.
En yaygın olarak tüketilenlerse lahana, salatalık, domates ve elma turşusu. Tuzlama ve turşu kurma yöntemi eski çağlardan beri Rusya'da sebze ve mantarları saklamak için kullanılan bir yöntem.
Havyar
Kırmızı hayvar yılbaşının olduğu gibi Rusya'nın da sembolü. Kırmızı havyar Rusya'da Maslenitsa bayramında kreple yeniyor, yılbaşında da şampanyanın yanında ikram ediliyor.
Pahalı ve seçkin bir yiyecek olarak görülen havyar, yalnızca şölen sofralarında tüketiliyor ya da değerli misafirlere ikram ediliyor. Ayrıca hem lezzetli, hem de bayram sofralarında yer alan diğer yiyeceklerden farklı olarak, faydalı bir şey. Havyar sofralarda çoğunlukla ekmeğe sürülmüş tereyağının üzerinde servis ediliyor.
Kırmızı veya beyaz etle yapılan ana yemekler
Yılbaşı sofralarındaki ana yemekler çoğunlukla fırınlanmış yemekler oluyor. Rusya'daki yılbaşı sofralarının en yaygın ana yemekleri de fırında ördek, tavuk, elmalı kaz, mayonez ve peynir yatağında domuz pirzola (Fransız usülü et olarak da biliniyor), balık veya balık dolması.
Turta ve börekler
Turtaların yılbaşı sofralarında her zaman özel bir yeri var. Zira hiçbir yabancı etkiye maruz kalmadan çok eski zamanlardan beri korunan lezzetlerden biri. Turtadan kastedilen ise yalnızca tatlılar değil, herhangi bir içle doldurulmuş hamur işi.
Rusya'da görünüşü, içi ve tadına göre çok sayıda turta yapılıyor. Yılbaşı için etli, balıklı, yumurtalı, lor peynirli, mantarlı, lapalı, turplu, lahanalı, soğanlı ve patatesli turtalar gibi, tatlı turtalar da yapılıyor. İç için de elma, yabanmersini, ahududu, maviyemiş, frenk üzümü, kekreyemiş, vişne, erik gibi meyve ve yemişler kullanılıyor.
Şampanya
Bir başka Rus yılbaşı geleneği de 31 Aralık'ta televizyonda Kremlin'in saatlerinin gece yarısını vurduğu anlar yayınlanırken şampanya içmek ve dilek tutmak. Dileklerinse saatlerin 12. vuruşundan önce tutulması gerekiyor, aksi takdirde gerçekleşmeyeceğine inanılıyor. Bu arada şampanya da tam da kutlamalara özgü bir şekilde patlatılıyor.
Mandalina
Rusya'da yılbaşı demek, mandalina kokusu duymak demek. Bunun nedeni de mandalinaların ülkede bir zamanlar yılbaşı sofralarında olan tek meyve oluşu. Geçmişte tüm yokluklara rağmen her Sovyet ailesi, yılbaşında masasında mandalina bulundurmaya çalışıyordu.
