Akkuyu için uzman yetiştiren MEPhI'nin Türk mezunu: Rus mühendisler nükleer alanda dünyanın en iyileri
Rusya'da 6 yıl nükleer enerji alanında eğitim görüp Türkiye'ye dönen ve Akkuyu Nükleer AŞ'nin Ankara'daki Merkez Ofisi'nde çalışan ilk mezunlar yakında Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nde çalışmaya başlayacak.
Sputnik, dün öğrenci, bugünse Türk atom enerjisi sektörünün çalışanları olan gençlere Rusya'daki eğitim ve yaşamla ilgili izlenimlerini sordu.
Sputnik, dün öğrenci, bugünse Türk atom enerjisi sektörünün çalışanları olan gençlere Rusya'daki eğitim ve yaşamla ilgili izlenimlerini sordu.
Rengin Türkel:
'Nükleer alanda Rusya'nın eğitim sistemi ABD'ye kıyasla daha üst seviyede'
Rusya'ya gittiğimizde hiç Rusça bilmiyorduk, o yüzden ilk sene Rusçanın yanı sıra matematik, fizik, kimya alanlarında teknik dil eğitimini aldık. Lisansa başladığımız zaman birinci sınıfta zorluk çektik çünkü farklı bir sistem vardı. Sonra anladım ki hayatımda gördüğüm en kaliteli eğitim Rusya'da. Ben ABD'de bir sene okumuştum ve iki ülkeyi karşılaştığımda Rusya'nın eğitim sisteminin daha üst seviyede olduğu anlaşılıyor.
Öğrenciler problem çözmekten ziyade bütün olayın mantığını araştırıyor.
Hem de sınavlardan sonra tez sunumu gibi bir şey var, adı 'zaşita'. Bu sadece Rusya'da var. Yani öğretmen öğrenciyi karşısına alıp farklı sorular soruyor. Her öğrenciyle bu kadar ilgilenilmesi, hepsi için zaman harcanması hocaların gerçekten çabaladığının göstergesi.
'Rus hocalar sadece ders ortamında değil sosyal ortamda dahi bizlere bir şeyler katmaya çalıştılar'
Rusya'da okuyan bütün yabancı öğrenciler arasında Moskova'da düzenlenen Rusça olimpiyatlarına gittim. Şiir okuma ve şarkı yarışmalarına katıldım, birinci oldum. 'Moroz moroz' ve Zafer Bayramı ile ilgili olan 'Bir askerin şarkısı' adlı şarkılarını söyledim. Rus hocalar bu konuda bana çok yardımcı oldu. Bu da hocaların sadece ders ortamında değil sosyal alanda da bile bizlere bir şeyler katmaya çalıştıklarını gösteriyor.
O kadar canı gönülden bizle çalıştılar ki… Anne baba oldular bizim için. Bu kadar sıcak bir yaklaşım kesinlikle beklemiyordum.
İlk başta Obninsk'e vardığımızda yurtta değil, otel 'Tsipk'te yaşamaya başladık. Orada çalışan Ruslar inanılmaz bir sevgi ile karşıladılar bizi. Hepsi güler yüzlüydü. Rusların asık suratlı olduklarını söylerler, ama oraya gidince tam tersine çok sevecen, sempatik ve cana yakın insanlar olduğunu görüyorsunuz.
'Rus arkadaşlarla kültür alışverişinde bulunduk'
Derslerin yoğun olmadığı hafta sonları, okul tatillerinde Rus arkadaşlarla club'lara, kafelere gittim. Orada da insanlar bizi sıcak karşılardı. Boş zamanlarımızda veya mutfak konusunda sıkıntı yaşamadık. Rus mutfağı, Türk kökeni var olduğu için bizimkine benziyor. En çok beğendiğim Rus yemek – pelmeni.
Rus sinemasını da sevdim, sık sık sinemaya gidiyorduk. Yurtta Rus arkadaşlarla hep beraber sınavlara hazırladığımızda onlara Türk filmlerini izlettim, Türk müziğini de dinlettim, onlar bize Rus müziklerini dinletirdi. Yani birbirimizle kültür alışverişinde bulunduk. Bu arada eşimle Obninsk'te tanıştım, iki ay içerisinde o da burada çalışacak.
Ebru Adıgüzel:
'Rusya gerek dil eğitimi, gerekse nükleer eğitim kaynakları açısından mükemmel bir ülke'
Rusya'ya gelmeden önce de Hacettepe Üniversitesi Nükleer Enerji Mühendisliği'nde 3. sınıf öğrencisiydim. Rusya'ya gelirken dünyanın ilk nükleer santralinin kurulduğu yere geldiğimi biliyordum ve bunun için çok heyecanlıydım. Eğitim aldığımız Obninsk şehri, tam anlamıyla küçük bir bilim kentiydi. Tüm şehir, konferans salonları ve üniversiteye bağlı nükleer bilim merkezlerinden oluşuyordu. Ayrıca tanıştığınız insanların, herhangi bir nükleer santralde çalışıyor olmaları veya daha önce çalışmış olmaları çok büyük bir ihtimaldi.
Rusya'nın gerek dil eğitimi, gerekse nükleer eğitim kaynakları açısından mükemmel bir ülke olduğunu anladım ve amacıma ulaştığımı söyleyebilirim.
Derslerinize çalışırken kullanabileceginiz kaynak sayısı Türkiye'de bulabileceklerinize kıyasla oldukça fazla. Özellikle internet ve kitaplar açısından Rusça kaynakların sayısı çok artı. Ayrıca eğitimim boyunca çeşitli nükleer konferanslara da katılma şansım oldu.
Hatta katıldığımız bir konferansta, Emre Yarar arkadaşımla 'MCU programını kullanarak, VVER-1200 tipi reaktörlerde nötron-fizik hesaplamaları' projemizle, geleceğin nükleer mühendisleri konferasında üçüncü olduk ve tezimiz bir kitapta yayınlandı.
'Ülkenin ilk nükleer enerji santrali projesinde çalışmak gurur verici'
Öncelikle kurulacak olan nükleer santralin ülkemiz geleceği ve ekonomisi için çok büyük katkıları olacağını düşünüyorum. Zira kurulacak olan santral tipi Rusya gibi nükleerde son derece gelişmiş bir ülkenin, son model güvenlik sistemlerine sahip, en donanımlı santral tipi.
Eğitim ve staj sırasında hepimiz, Rus nükleer endüstrisinde güvenliğin ne kadar önemli olduğuna şahit olduk.
Enerji üniteleri, modern aktif ve pasif güvenlik sistemleriyle donatılıyor. Bu sistemler, insan faktöründen bağımsız olarak çalışıyor, yani uzmanın hatasına karşı güvence altında. Bu, çeşitli koşullar ve kombinasyonları dikkate alındığında halihazırda dünyada inşa edilen ünitelerin en güvenlisi.
Nükleer santraldeki tüm süreçlerde yüksek güvenlik kültürü etkin. Uzman eğitimi programında büyük bir bölümünün buna ayrılıyor, her bir çalışanın güvenlik koşullarına sıkı bir şekilde uyması isteniyor.
Ülkemize böylesine yararı dokunacak, bu denli büyük bir projenin ilk mühendislerinden biri olmaktan gurur duyuyorum ve çok heyecanlıyım. İlk hedefim, kurulacak olan ilk santralimiz olan Akkuyu santralinde üzerimize düşen görevi layığıyla yerine getirebilmek. Daha sonra nükleer alanda ülkemizi en yüksek seviyeye getirebilmek ve ilerleyen zamanlarda ülkemizin kendi santralini kurma projesinde yer almak.
'Akkuyu şirketindeki öğle yemeklerinde Türkler borş çorbasına bayılıyor'
Rusya'nın spor alanında kendimi çok geliştirebileceğim bir ülke olduğunu farkettim. Okulda her yıl düzenlenen geleneksel spor müsabakaları vardı. Ben Türk, Rus, Vietnamlı, Arap ve Zambiyalılardan oluşan ilk yabancı öğrencilerden oluşan takımın kaptanlığını yaptım ve takımımız birçok alanda birincilik kazandı (barfiks, futbol, basketbol, mekik gibi). Ayrıca şehir bayan futbol takımında ve okul ragbi takımında oynadım. Rus mutfağına gelince borş çorbası ve greçkaya bayılıyorum.
Hatta Akkuyu şirketinde de öğlen yemeklerinde sık sık borş çorbası yapılıyor ve Türkler de bayılarak yiyor.
Rusya'daki Rus arkadaşlarıma da Türk yemekleri yapmayı öğretmiştim orada okurken, bana arada bir yaptıkları Türk yemeklerinin, -kısır, börek gibi- resimlerini atıyorlar, hâlâ yapıp yediklerini söylüyorlar.
Emre Yarar:
'Nükleer alanda böyle ciddi bir eğitimi başka hiçbir yerde daha iyi alamazdım'
Ben Türkiye'de Hacettepe Üniversitesi'nde nükleer enerji mühendisliği bölümünde okurken böyle bir programın varlığından haberim oldu ve okulumu bırakıp Rusya'ya gittim.
Bu haberi ilk duyduğumda, Türkiye'nin ilk nükleer santralinde çalışacak ilk Türk mühendislerden olacak olma fikri beni çok heyecanlandırdı.
Zaten bu bölümü okuduğum için nükleer teknoloji hakkında bilgi birikimim vardı. Nükleer teknoloji sadece elektrik üretmek için değil, tıptan uydu-haberleşmeye, tarımdan sanayiye her alanda kullanıldığından hayatın vazgeçilmezlerinden biri. Ben bu konuda kendimi geliştirmeyi çok istiyordum.
Rusya nükleer teknolojiden uzun yıllar önce faydalanmaya başlamış bir ülke. Dünyanın ilk nükleer santrali bizim okuduğumuz şehirde bulunuyor. Rusya nükleer konusunda dünya çapında bilim adamları yetiştirmiş ve bu konuda kendini kanıtlamış bir ülke. Şu anda dünyanın birçok yerinde Rusya tarafından kurulmuş veya kurulmakta olan birçok nükleer santral var.
Rusya nükleer teknolojiden uzun yıllar önce faydalanmaya başlamış bir ülke. Dünyanın ilk nükleer santrali bizim okuduğumuz şehirde bulunuyor. Rusya nükleer konusunda dünya çapında bilim adamları yetiştirmiş ve bu konuda kendini kanıtlamış bir ülke. Şu anda dünyanın birçok yerinde Rusya tarafından kurulmuş veya kurulmakta olan birçok nükleer santral var.
Böyle ciddi bir eğitimi daha iyi başka bir yerde alamayacağımı düşündüğüm için Rusya' ya gelmeyi tercih ettim. 6 yıl boyunca aldığım eğitime dayanarak çok iyi bir karar aldığıma inanıyorum.
'Hedefim, Türkiye'nin kendi nükleer santralini inşa etmesinde rol oynamak'
Üniversitemizde kendi alanlarında uzmanlaşmış, uluslararası kuruluşlarda görevli çok değerli hocalarımız var. Ülkemize kurulacak olan nükleer santral hakkında her şeyi en ufak detayına kadar hem teorik hem pratik anlamda öğrendim. Dersler dışında 3. sınıftan itibaren bir öğretmenimle çeşitli konularda bilimsel araştırmalar yaptım. Birçok konferansa katıldım ve hatta bir keresinde derece aldım.
Ülkemin yeni kazanacağı bir teknolojide payımın olması çok gurur verici. En öncelikli hedeflerimden birisi, Türkiye'nin kendi nükleer santralini inşa etmesinde rol oynamak.
'Türk öğrenciler takımı Rusya'da eğitimi süresince futbol turnuvasında şampiyon oldu'
Rusya'daki yaşantım boyunca çok fazla zorluk çektiğimi söyleyemem. Önceden hazırlanmanın imkansız olduğu tek olumsuz şey iklimdi. İlk başta, özellikle kışın, dışardaki soğuk havaya alışmak zordu. Yerel ürünler de sıradışı görünüyordu. Ancak hızlı bir şekilde uyum sağladık ve gıda konusunda da alternatif bulduk.
Ruslar çok cana yakın insanlar ve ben eğitimimin ilk yıllarından itibaren çok fazla insanla arkadaşlık kurdum.
Sporla uğraşmam da birçok arkadaş edinmeme sebep oldu. Eğitim hayatımın 3. yılında okulda ragbi takımı kuruldu. Ragbi daha önceden takip ettiğim ve çok oynamak istediğim bir oyundu. Okul ragbi takımında antremanlara başladım. Kendimi geliştirerek ragbideki 2. yılımda okul takımında kaptanlığa kadar yükseldim. Daha sonra Kaluga bölgesini temsil eden takıma seçildim ve orada antrenman yapmaya başladım ve takımımla ragbi süper ligine çıkma mücahaledesi verdik.
Bunun dışında okuldaki futbol turnuvalarına da katıldık. Türk takımı olarak bir kez şampiyon olduk.
Rusya hem eğitim hem sosyal faaliyetler konusunda çok fazla seçeneği olan bir ülke. İmkanı olan herkesin burada eğitim almasını şiddetle tavsiye ediyorum.
Akkuyu Nükleer Güç Santali'nde 3+ son nesil su-su enerji reaktörleri (VVER) olacak.
Enerji üniteleri, insan faktöründen bağımsız çalışacak, yani uzman hatasına karşı güvence altında olan modern aktif ve pasif güvenlik sistemleriyle donatılacak. Çeşitli özellikleri ve kombinasyonları dikkate alındığında bunlar, dünyada inşa edilen ünitelerin en güvenlisi.
Bu enerji ünitelerine sahip bir nükleer santral Rusya'nın Voronej bölgesinde faaliyet gösteriyor.
Aynı VVER 1200 reaktörlerine sahip ikinci santral Novovoronej Nükleer Güç Santrali-2, son onaylardan geçiyor ve önümüzdeki günlerde Rusya'nın kuzeybatısındaki Leningrad bölgesindeki elektrik ağına bağlanacak.
