26 Nisan 1986'da dünya, insanlık tarihinin en korkunç facialarının birine, Çernobil Nükleer Santrali'nde meydana gelen kazaya tanıklık etti.

Kaza, Uluslararası Nükleer Olay Ölçeği'ne (INES) göre tehlike bakımından en üst 7. seviyede gösterildi. 2011'de Fukuşima nükleer santralinde meydana gelen kaza da aynı seviyede gösterilmişti.

Sputnik, Çernobil kazası hakkında az bilinen gerçekleri anımsatıyor ve 'bölge şu anda tehlikeli mi' sorusuna yanıt arıyor.

Şu anda Çernobil kentindeki radyasyon arka planı, Moskova, Kiev ya da Minsk kentlerindeki radyasyon arka planından farklılık göstermiyor, havada ölçülen radyasyon değeri 12-15 mikro röntgen/saat (μR/saat) arasında değişiyor. Nüfus için kabul edilebilir orandaki gama radyasyon dozu ise 30 μR/saattir.

Ancak Çernobil'in kendi nüfusu yok, oraya sadece yasaklı bölgenin çalışanları yerleşiyor. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (UAEA) yönetmeliklerinde Çernobil'de dönüşümlü olarak, her 6 aylık dönemde 2-3 ayı geçmeyecek şekilde çalışmaya izin veriliyor. Radyasyon nükleer santralinin etrafına eşit olarak yapılmayıp, lekeler şeklinde çöktü. Bu nedenle bölgedeki bazı kısımlar, santralin etrafındaki alana göre onlarca kat daha tehlikeli.

33 yıl boyunca insan etkisinin olmayışı, yasaklı bölgede oluşan Çernobil Radyasyon-Ekolojik Biyosfer Rezervi'ni, popülasyon ve tür çeşitliliği açısından dünyanın en ünlü doğal koruma alanlarına rekabet edebilecek hale getirdi. Bölgedeki vaşak, yaban domuzu, geyik, tavşan, tilki, yarasa, su samuru, karaca ve kurt gibi hayvanların sayısında belirgin bir artış oldu. Araştırmalar, Çernobil bölgesindeki kurt sayısının, 'temiz' olan komşu bölgelere göre 7 kat daha fazla olduğunu ortaya koydu.

Hayvanlar, ömürleri nispeten kısa olduğu için radyasyonun etkisini hissedecek kadar uzun yaşamıyor. Ancak geçen şubat ayında kurtların öldürdüğü bir yaban domuzunun kalıntılarında yapılan araştırma, hayvanın vücudundaki stronsiyum (Sr-90) oranının 37 kat, sezyum 137 (Cs-137) oranınınsa 96 kat normalinden fazla olduğunu gösterdi. Bu bulgular, Çernobil bölgesinde su ve topraktaki yüksek kirlilik oranının hala korunduğunu ortaya koyuyor.

Geçtiğimiz yılsonu Çernobil Nükleer Santrali'nin yıkılan 4. enerji blokunun üzerinde yapılan yeni güvenli kaplamanın (New Safe Confinement) montaj çalışmaları tamamlandı. Mobil bir ark şeklindeki yeni 'lahit', 1986'nın Kasım ayında acele ile inşa edilen ve zamanla aşınan 'Kaplama' adlı konstrüksiyonun üzerine giydirildi. 36 bin ton ağırlığındaki bu dev çelik yapı, 100 yıl boyunca kullanılacak şekilde geliştirildi. Bu süre zarfında, içinde 200 ton nükleer yakıt artıkları, radyoaktif atıklar ve radyoaktif toz bulunan reaktör, devre dışı bırakılarak tamamen güvenli bir yapıya dönüşmeli.

Çernobil hakkında birçok sinema filmi, çok sayıda belgesel ve sayısız amatör film çekildi. Son olarak çekilen filmlerin arasında, Pripyat şehrinde büyüyen bir erkek çocuğun hikayesini konu alan 2016 yapımı 'Ark' adlı kısa metrajlı bir film yer alıyor. Bu film 2 yıl boyunca Avrupa, Asya ve Amerika'daki birçok uluslararası film festivaline katılarak 18 kez ödüle aday gösterildi, 5 kez de en yüksek ödüle layık görüldü. Filmde, Çernobil faciasının ilk dakikalarından başlayarak ark şeklindeki yeni kaplamanın geldiği ana kadarki 30 yıllık tarihi gösteriliyor. Filmi benzersiz yapan şeyse, anlatımın sadece müzik kullanılarak yapılmış olması, filmde duyulan tek sözlerinse, o zamanki SSCB lideri Mihail Gorbaçov'un halka hitabında kullandığı ifadeler olması.

Pink Floyd grubu 2014'te, 'Marooned' adlı albümün çıkmasının 20. yıldönümünde hazırlayıp tanıttığı klip, Pripyat'ta çekildi. Klip, grubun kanalında 19 milyon kez izlendi.