Bakı, sabahın xeyir:
Biz yaşamaq istəyirik!
Təmizlik keşikçiləri həyatla ölüm arasında
Şərq müdrikləri inanırdılar ki, hər bir insan, heç olmasa, öz ətrafında səliqə-səhman yaratmağı bacararsa, dünya gözəlləşər.
Onlar bütün şəhər yuxuda olanda, hələ hava işıqlanmamış oyanıb işə gedirlər. Çalışırlar ki, milyonlarla insanın yaşadığı paytaxtda, ölkənin iri şəhərlərində insanlar və avtomobillər təmiz, səliqəli küçələrdə hərəkət edə bilsinlər. Təəssüflər olsun ki, elə bu avtomobillər də onların həyatına son qoyur...
Azərbaycanda təkcə ötən il öz vəzifə borcunu yerinə yetirən dörd süpürgəçi avtomobil vurması nəticəsində həlak olub. Bu il isə indiyədək iki belə hadisə qeydə alınıb və ümid edək ki, bununla da bu kədərli statistika sona çatacaq.
Kədərli xronologiya
20.12.2016
20.12.2016
Səhər saatlarında metronun "Koroğlu" stansiyası yaxınlığında yolda təmizlik işləri aparan süpürgəçi qadını maşın vurub. O, hadisə yerindəcə keçinib.
04.02.2017
04.02.2017
Səhər saatlarında Bakı Olimpiya Stadionunun qarşısında yolu təmizləyən 35-40 yaşlı qadın vurulub. Süpürgəçi hadisə yerində ölüb.
26.03.2017
26.03.2017
Səhər saatlarında əslən Şuşadan olan, Masallı şəhərində məskunlaşmış 1977-ci il təvəllüdlü Vəsilə Heydər qızı Cavadova yolda təmizlik işləri görərkən vurulub və hadisə yerində keçinib.
29.05.2017
29.05.2017
Gəncə şəhərinin Üzeyir Hacıbəyov küçəsində "Mercedes" markalı avtomobil yolu süpürən qadını vurub. Qadın hadisə yerində ölüb.
04.06.2017
04.06.2017
Koroğlu metrostansiyası ilə Zabrat qəsəbəsi arasında sərnişindaşıma ilə məşğul olan 148 saylı marşrut avtobusu yolda təmizlik işləri aparan 1940-cı il təvəllüdlü Şıxməmməd Xəlil oğlu Yadigarovu vurub. O, hadisə yerində ölüb.
09.04.2018
09.04.2018
Sumqayıt şəhərində süpürgəçi qadını avtomobil vuraraq öldürüb.
27.03.2018
27.03.2018
Əvvəllər məhkum olunmuş Zaur Musayev idarə etdiyi "KamAZ" markalı yük maşını ilə "JEK" əməkdaşı Cəmilə Salahovanı vuraraq hadisə yerindən qaçıb. Vurulan şəxs hadisə yerində ölüb.
Hay-küy və qəzəb
Süpürgəçinin böyük hay-küyə səbəb olan vurulması hadisəsi 2013-cü ildə Novruz bayramından sonra Bakıda baş vermişdi. Hadisə ölkə ictimaiyyətinə yaxşı tanış olan idmançı tərəfindən törədilmişdi.
Martın 28-də, o zaman Kiprin "Anortosis", indi isə Ağdamın "Qarabağ" futbol klubunun şərəfini qoruyan, Azərbaycan milli yığmasının üzvü Araz Abdullayev Bakının Xətai rayonu ərazisində yol süpürən iki qadını vurmuşdu.
Hadisə sosial şəbəkələrdə gərgin müzakirələrə və qınağa səbəb olmuşdu.
Zərərçəkmişlərdən biri olan Zəminə Hüseynova hadisə yerindəcə keçinmişdi. Digəri, 1968-ci il təvəllüdlü Gülsabah Nuriyevanı isə Abdullayev hadisə yerinə gəlmiş təcili tibbi yardım maşını ilə birlikdə Kliniki Tibbi Mərkəzə aparmışdı.
Süpürgəçilərin tez-tez vurulduğu Bakı şəhəri, Nərimanov rayonu, Heydər Əliyev prospekti
Cüzi də olsa, gəlir gətirən məşğulluqla pərdələnən tənhalıq. Ahıl yaşında, Bakının Badamdar qəsəbəsində küçələri süpürən xadimələrdən biri olan Zəhra nənənin həyatını və dolanışığını belə xarakterizə etmək olar.
Zəhra nənənin həyatı
Köhnəlmiş, tozlu donlu, göy jiletli insan fiquru asta-asta ləngər vuraraq, kiçik parkın və ona bitişik prospektin ərazisini süpürür. Tər damcıları qırışlı alnına yayılır, dodağında isə kədərli təbəssüm donur...
Mən niyə süpürgəçi oldum?
Onlar — gözəgörünməz cəbhənin döyüşçüləri şəhər yenicə oyanmağa başlayanda işə çıxırlar. Sputnik Azərbaycan-ın əməkdaşı onlarla görüşərək, ayırd etməyə çalışıb ki, gecə-gündüz bizim geridə buraxdığımız tonlarla zibili yığışdıran, küçələri təmizləyən bu xüsusi geyimli "gözəgörünməz qəhrəmanlar" kimlərdir və biz onların əməyinə nə qədər qiymət veririk. Bu qadınların hər birinin öz həyat tarixçəsi var.
Niyə onlara "nindza" deyirlər?
Və şəhərimizin gözəlliyinə xidmət edən bu insanları bəziləri, hətta "nindza" adlandırırlar. Məhz bu yanaşma ondan dolayı meydana çıxıb ki, onlar daim üzü bağlı çalışırlar və peşələri onları həyatla ölüm arasında saxlayır.
Əslində isə, onların üzlərini gizləməsinin iki səbəbi ola bilər: ya onlar süpürgəçi işlədiklərindən utanır, kiminsə onları tanımaması üçün belə edirlər, ya da bu yolla özlərini toz-torpaqdan qoruyurlar.
Əslində, onlar çox vacib işlə məşğuldurlar və burada utanmalı heç nə yoxdur.
Süpürgəçilər iş başında
Bakı şəhəri Yasamal rayonu Mətbuat prospekti və Şərifzadə küçəsində səhər saatlarında təmizlik işləri.
Çıxış yolu
Avtomobil yollarını süpürənlərə jilet paylanıldı
Süpürgəçi qadınların avtomobillə vurularaq öldürülməsi ilə nəticələnən bədbəxt hadisələrdən sonra bu il aprelin 5-də Daxili İşlər Nazirliyi rəhbərliyinin sifarişi ilə təmizlik işləri aparan şəxslərə xüsusi jiletlər paylanılıb. Bu jiletlər magistral yollarda, küçə və prospektlərdə təmizlik işləri aparan şəxsləri avtomobil qəzalarından qorumaq məqsədilə hazırlanıb.
Yol nişanı
Bakıda yeni yol nişanlarının istifadəsinə başlanılıb. Paytaxtda yol süpürən qadınların təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə istifadə edilən nişanlar prospektlərin təmizlik aparılan hissələrində qoyulur.
Bakı ilə qardaşlaşmış şəhərlər belə təmizlənir
Neapol
İtaliyanın Neapol şəhərinin küçələrində tozsoran-traktorlar hərəkət edir. Onları İtaliya şəhərlərindəki yarpaqları və qazonun üzərindəki zibilləri toplayarkən də görmək olar.
İzmir
İzmir Türkiyənin bütün şəhərlərindən öz təmizliyi ilə fərqlənir. Küçələrdə isə həmişə əlində zibil üçün torba və araba olan adamları görmək mümkündür.
Hyuston
ABŞ-ın Texas ştatının Hyuston şəhəri isə adamların və xüsusi texnikanın sayəsində öz təmizliyini və xoşagələn görünüşünü qoruyur.
Sovet Bakısında vəziyyət başqa cür idi
Bakı həmişə öz təmizliyi, çoxsaylı parkları və yaşıllığı ilə seçilib. Bu ənənə hələ sovet vaxtından formalaşıb. Küçələrin xüsusi maşınlarla yuyulması indi orta və yaşlı nəslə nostalji kimi görünür. Məşhur "Gün keçdi" bədii filminə tamaşa edənlər isə bu nostalji hissini yaşaya bilərlər.
Bu maraqlıdır
"Eurostat"ın məlumatlarına görə, Lüksemburq və Vyana sakinlərinin əksəriyyəti bütün digər Avropa İttifaqı ölkələrinin paytaxt sakinləri arasında öz şəhərlərinin təmizliyindən daha çox razıdırlar. Lüksemburqda sakinlərin 95%-i, Avstriyanın paytaxtı Vyananın sakinlərininsə 90%-i öz şəhərlərinin təmizliyindən razıdırlar. Lyublyana (88%), Riqa (81%) və Helsinki (80%) sakinləri də öz şəhərlərinin təmizliyinə əmindirlər.
Hər şey yaxşılığa doğru gedir?
Bakı şəhər rəhbərliyi paytaxt küçələrini təmizləmək üçün yeni texnikanın alındığı barədə məlumat yayıb. Ümid edək ki, bundan sonra gözəllik "mələkləri" "nindza" olmaqdan qurtulacaqlar və şəhərimizin küçə və prospektlərinin təmizliyi uğrunda öz həyatlarını riskə atmalı olmayacaqlar.
Layihə üzərində işləyiblər:

Müəllif: Natiq Məmmədli
Foto: Murad Orucov, İradə Cəlil
Video: Kamilla Əliyeva,Taleh Mahmudov
Dizayn: Anar Mustafayev
Korrektor: Rumiyyə Miraslan